Dưa hấu là trái cây phổ biến được yêu thích tại Việt Nam.Trong dưa hấu có chứa nhiều dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất. Chính vì thế, sản lượng tiêu thụ hàng năm của dưa hấu đang ngày một tăng lên và phổ biến cách trồng rộng rãi hơn. Bạn đã biết cách trồng dưa hấu và chăm sóc cây trồng cho năng suất cao như nào chưa?
Chọn đất và chuẩn bị đất
Đất trồng luôn là yếu tố đầu tiên và quan trọng trong trồng trọt. Trồng dưa hấu cũng vậy, không phải đất nào cũng trồng cho ra loại dưa hấu ngon. Đôi lúc phải hợp đất và hợp vùng miền, biết cách trồng dưa hấu sẽ cho ra năng suất cao.
Đất trồng dưa hấu nên luân canh với đất trồng các họ ngô, đậu, lúa…
Sau khi thu tàn dư cây vụ trước, cày đất nhỏ tơi, nhặt sạch cỏ dại. Tiến hành lên luống từ 2,5 -3m đối với loại luống đơn, lên luống cao từu 4,5 -6m đối với luống kép, hình mui luyện. Mỗi rãnh luống rộng từ 30cm, sâu khoảng 25cm. Nên đặt hướng luống đông – tây để đón được nhiều ánh sáng tự nhiên. Đất trồng từ vụ trước hay sau vụ ngô, lúa cần được cải tạo và chăm bẵm nhiều hơn.
Xử lý đất bằng bột vôi 300kg/ha, Vicarben 30kg/ha để chống sâu xám và nhộng hay côn trùng các loại.
Đất sau khi được bón lót, tiến hành phủ màng nông nghiệp. Hướng mặt bạc lên trên, mặt đen xuống dưới để giữ cho đất tơi xốp, giữ ẩm cây, đồng thời tránh rửa trôi khi gặp trời mưa to, tránh cỏ dại
Thời vụ gieo trồng cây dưa hấu
Bất kỳ cây trồng nào đều có mùa vụ bội thu và mang đến năng suất cao nhất. Dưa hấu cũng vậy, cũng có mùa vụ gieo trồng riêng biệt.
Đối với phía Bắc
Dưa hấu có 2 mùa vụ chính: Vụ Xuân Hè và Vụ Hè
Vụ xuân hè: Đây là vụ chính, gieo vào cuối tháng 2, trồng 10 -15/3, thu hoạch vào cuối tháng 5.
Vụ hè: Thời gian sau khi gặt xong lúa vụ chiêm, giữa tháng 6 trồng và thu hoạch vào cuối tháng 7 là thích hợp. Dưa hấu được trồng ở đồng bằng sông hồng sẽ được bồi đắp phù sa tốt nhất. Tuy nhiên, vụ này thời tiết mưa nhiều nên nhiều vùng bị ngập, ảnh hưởng đến chất lượng của dưa hấu. Nếu trồng dưa hấu vào vụ này cần đặc biệt chú ý đến tình trạng sâu bệnh và chống cho dưa bị ngập ú nước.
Vụ đông: mà đông thời tiết lạnh giá nên vụ này nghiêm ngặt về thời gian gieo trồng. Đối với những ai có kinh nghiệm thâm canh lâu năm mới nên trồng, gieo hạt cuối tháng 8, trồng vào đầu tháng 9 và thu hoạch được vào cuối tháng 11, đầu tháng 12.
Ngoài miền Bắc trồng được dưa hấu ra thì người miền Nam cũng có cách trồng dưa hấu riêng và theo mùa vụ, phù hợp với khí hậu và thời tiết trong đó.
Các tỉnh miền Trung và Miền Nam
Vụ sớm: gieo trồng dưa hấu vào tháng 10, thu hoạch được vào tháng 12, vị trí trồng dưa hấu trên cao để dễ thoát nước.
Vụ chính: Gieo trồng từ tháng 11, thu hoạch vào tết âm lịch. Vụ này cây sinh trưởng thuận lợi, biết cách trồng dưa hấu sẽ cho ra mùa bội thu, năng suất lớn.
Vụ hè: thu hoạch sau tết âm lịch, trồng trên đất sau lúa ở An Giang, Kiên Giang, Đồng Tháp và các tỉnh miền Trung.
Kỹ thuật làm vườn ươm cây trồng
Đối với những ai ươm giống cây trồng chắc chắn không còn xa lạ gì với cách thức ươm cây số lượng lớn. Lượng hạt giống cần dùng cho 1 ha là từ 0,5 -1kg hạt, tùy theo chất lượng hạt to hay nhỏ.
Hạt giống được ngâm trong nước ấm theo tỷ lên 2 sôi -3 lạnh từ 4-5 giờ đồng hồ. Sau đó rửa sạch nhớt. Khi ủ hạt trong khăn bông từ 2-3 ngày ở nhiệt độ 28 độ C cho nứt nanh. Quá trình này tương tự như ngâm mạ cấy trong mùa vụ của người nông dân. Sau đó đem gieo vào bầu, đặt hạt nằm ngang, rễ quay xuống dưới.
Kích thước túi bầu có đường kính 10cm, cao khoảng 10-12cm, được làm bằng plastic, nếu không có túi bầu có thể sử dụng lá chuối để cuốn. Đất trộn bầu gồm đất, phân chuồng, trấu tỷ lệ 6:4:1. Sau khi gieo hạt xong lấp lớp đất mỏng phủ hạt, tưới đủ ẩm. Đợi sau 3 ngày cây con mọc lên, nếu vào thời tiết mưa cần che mưa cho cây con, để cây được tắm nắng cứng cáp. Sau 1 tuần vào mùa ấm có thể trồng ra đồng. Vụ xuân sau gieo khoảng 20 ngày có thể trồng được.
Ghép dưa hấu lên gốc bầu: Dùng giống bầu sao, dễ thích nghi, nhân giống để làm gốc ghép. Sau đó, gieo hạt bầu vào bầu đất. Sau khi bầu mọc lên 2 -3 lá mầm thì gieo hạt dưa hấu. Hạt dưa hấu gieo trong trấu hoặc cát đã được đãi sạch, lấp lượt trấu, cát dày từ 2-4cm. Thời gian này, nên để hạt dưa hấu trong điều kiện ít ánh sáng cho mầm mọc dài và lá mầm chậm mở. Khi cây bầu có lá thật, cắt bỏ phần ngọn bầu sát 2 lá mầm từ hôm trước, 3 ngày sau cắt vát phần ngọn dưa hấu dài 3 cm. Sử dụng tăm tre cứng, nhỉnh hơn thân dưa hấu cắm vào ngọn bầu rút tăm tre cắm ngọn dưa hấu vào lỗ ghim vừa rút ra. Nên ghép chỗ kín gió, lúc chiều mát, che cây ghép kín trong 3 – 5 ngày. Khi ngọn dưa hấu liền vào ngọn bầu, để cây chỗ mát, khi cây có 2 lá thật đem trồng (10 – 13 ngày).
Mật độ và khoảng cách cây trồng dưa hấu
Vì thời gian phát triển của dưa hấu khá dài, nên khoảng cách thích hợp là từ 2,5 – 3m x 0,5m. Khoảng cách hàng là 0,5m, khoảng cách cây là 3m. Mật độ cây trồng từ 6.500 – 9000 cây/ha.
Cách trồng dưa hấu hiện nay
Trong quá trình ươm mầm cây trồng, khi thấy cây con có 2 lá thật thì tiến hành trồng ra ruộng. Rạch phần bầu túi và đặt cây vào các lỗ đã đục sẵn, lấp đất kỹ. Không nên trồng cây dưa hấu quá sâu, tưới đủ nước ấm trong 3 ngày đầu tiên. Có thể phun thuốc trừ bọ trĩ, sâu ăn lá… trước khi mang cây ra trồng tại ruộng.
Quá trình bón phân trồng dưa hấu
Muốn dưa hấu tươi tốt, phát triển thuận lợi thì chăm sóc và bón phân cây trồng là cần thiết và bắt buộc phải thực hiện.
Lượng phân bón cho 1 ha ruộng dưa: tùy theo mức độ màu mỡ của đất mà đưa ra mức bón phân là thấp hay cao.
Bón phân lót: Sử dụng phân chuồng mục nên bón từ 25-30 tấn/ha, NPK tổng hợp sử dụng loại 13-13-0 bón từ 250 -300kg/ha, lân super bón 100kg/ha.
Bón thúc: Ni tơ bón từ 80 -150 kg/ha, kali bón từ 80-100kg/ha.
Ngoài ra có thể dùng thêm bã đậu ngâm tương, phân chuồng ủ mục để bón thúc khi quả dưa đang trong giai đoạn phát triển. Như thế, quả sẽ to và ngọt nước hơn.
Kỹ thuật bón phân hiệu quả
Bón phân lót rải đều phân theo rạch đã được làm sẵn, sau đó lấp đất vào.
Đối với bón phân thúc được chia ra thành các giai đoạn như:
Lần 1: Được bón sau trồng 7-10 ngày, lúc này cây dưa còn xanh. Hòa loãng phân đạm với kali tươi bón xung quanh gốc cây, tránh bón trực tiếp lên phần lá và ngọn cây.
Bón thúc lần 2: sau trồng 15 ngày, tiếp tục hòa loãng phân đạm và kali tưới vào gốc cây. Lưu ý nên bón vào buổi sáng và chiều mát.
Lần 3: Khi cây đang ra hoa, 20-25 ngày sau trồng, tiếp tục bón phân đạm và kali trộn lẫn vào gốc rồi lấp đất.
Bón thúc nuôi quả: Cây dưa hấu sau khi được thụ phấn, đang trong giai đoạn đậu quả, khoảng 40 ngày sau trồng thì bón thúc nuôi quả. Chia làm 3 lần, cứ 1 tuần tưới 1 lần, hay bón vào gốc, sau đó tưới tràn. Trước khi thu hoạch 10 ngày (lần thứ 6), hòa loãng phần kali còn lại để tưới gốc cho quả ngọt.
Lượng phân bón cho dưa hấu
| Lượng phân | Bón lót | Bón thúc Lần 1 | Bón thúc Lần 2 | Bón thúc Lần 3 | Bón thúc Lần 4 | Bón thúc lần 5 | Bón thúc Lần 6 |
| Phân chuồng tấn/ha | 20-30 | ||||||
| Lân Super Kg | 100 | ||||||
| Lân urea Kg | 10-20 | 20-30 | 20-30 | 10-30 | 10-20 | 10-20 | |
| Kali Kg | 10 -15 | 20-25 | 20-25 | 10-20 | 10-15 | 10 | |
| NPK kg | 200 – 350 |
Quá trình tưới nước, chăm sóc cây trồng dưa hấu
Chăm sóc và tưới nước đầy đủ cho dưa hấu góp phần không nhỏ vào quá trình phát triển và tăng trưởng cây trồng. Dưa hấu cũng có cách tưới nước,chăm sóc đặc biệt tạo ra năng suất cao vượt trội.
Tưới nước
Đối với dưa hấu có làm cách rãnh giữa các luống thì nên tưới vào phần rãnh, để đủ ngấm. Sau đó phải tháo ngay, vào mùa hanh khô thì tưới 1 tuần/ 1 lần. Khi dưa hấu đến khi ra quả cần tưới đều đặn, không tưới ồ ạt để tránh làm nứt quả. Trước thời gian thu hoạch nên dừng tưới nước trước 5 ngày để tránh dưa hấu bị nhạt, quả không được ngọt nước.
Chăm sóc cây dưa hấu
Quá trình chăm sóc cây dưa hấu cũng như cách trồng dưa hấu khá đơn giản. Nếu bạn dùng màng phủ nông nghiệp, chỉ cần làm cỏ rãnh dưa, không nên sử dụng thuộc trừ cỏ sẽ ảnh hưởng tổn thương lá.
Tỉa nhánh: Dưa hấu là loại quả ra rất nhiều lá xum xuê, khi dưa ngả ngọn, nên tỉa bớt nhánh để tránh tiêu hao dinh dưỡng, để phần dây cứng giữa giúp giảm được sâu bệnh, quanh hợp tốt. Nếu mật độ trồng trên 10.000 cây/ha, mỗi cây nên để 1 nhánh. Nếu mật độ trồng dưa ít hơn 10.000 cây/ha, mỗi cây để 2 nhánh.
Cố định hướng dây bằng cách lấy que tre gim dây vào sát mặt đất, gió to cũng không làm lật dây được.
Khi cây ngả ngọn cần trải rơm, rạ để tua bám, tránh gió lật dây, đồng thời cũng bảo vệ ngọn khỏi va đập mạnh mà gãy.
Thụ phấn cho cây là công đoạn khó và quan trọng trong quá trình chăm sóc cây. Thông thường, phương pháp tự nhiên là sử dụng ong và côn trùng thụ phấn cho hoa. Tuy nhiên, để thúc đẩy nuôi quả phát triển đều, thu hoạch được cùng lúc thì phương pháp tự nhiên kia khó áp dụng đồng loạt được. Có thể thụ phấn bằng tay. Thụ phấn vào buổi sáng 6 – 9 giờ, khi dây dài 1,5 m, sau trồng 25 – 30 ngày. Ngắt hoa đực nở to chấm phấn đều lên nhụy hoa cái to, thời gian thu phấn nên kéo dài 5 – 7 ngày. Khi quả to như quả chanh tiến hành định quả.
Chọn quả: Nên để mỗi dây 1 quả thôi, vị trí hoa 3-4, quả có cuống to, dài, bầu to, không bị sâu bệnh. Còn hoa nên chọn cái hoa trên dây to, khỏe, cắm que để đánh dấu, tỉa bỏ những quả nhỏ trên cây để tránh các quả không phát triển đồng đều, tập trung nguồn dinh dưỡng nuôi quả và cây. Có thể kê qủa lên gá đỡ đối với khu vực nước trũng vì sợ quả bị ủng bên trong.
Thu hoạch dưa hấu
Gieo trồng, chăm sóc rồi cũng đến ngày gặt hái trái ngọt. Thông thường, sau khi thụ phấn bổ sung 30 -35 ngày ở miền Bắc, Miền Nam từ 25-30 ngày, khi quả chín 70 -80% là có thể thu hoạch được. Để chất lượng quả được ngọt, trước 7 ngày thu hoạch hãy cắt giảm lượng nước tùy theo từng vùng đất cao hay trũng. Cắt phần cuống dài từ 8-10cm giúp vận chuyển dễ dàng, nhẹ nhàng. Xếp gọn dưa hấu vào xọt có lót vải để tránh va đập, dập dưa hấu sẽ không được ngon.
Trên đây là cách trồng dưa hấu, cách chăm sóc dưa hấu mang đến năng suất và hiệu quả cao trong nông nghiệp hiện nay.
